Jeden lokal mieszkalny może zostać podzielony na dwa mniejsze. Jest to rozwiązanie stosowane, gdy chcemy podzielić jedno mieszkanie na lokale niezależne, albo w przypadku rozwodu i podziału majątku.

Na podział taki zezwalają przepisy prawa budowlanego. Do jego przeprowadzenia konieczne jest zebranie niezbędnej dokumentacji, do której należą:

• dokumentacja inwentaryzacyjna,
• zaświadczenie o samodzielności lokalu,
• umowa w formie aktu notarialnego, orzeczenie sądu albo jednostronne oświadczenie woli właściciela nieruchomości.

Podział mieszkania odbywa się dwuetapowo – jako podział budowlany i podział prawny. W efekcie powstają dwa samodzielne lokale, a definicja takowego znajduje się w ustawie o własności lokali, zgodnie z którą samodzielnym lokalem jest wydzielona trwałymi ścianami w obrębie budynku izba lub zespół izb przeznaczonych na stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi służą zaspokajaniu ich potrzeb mieszkaniowych. Ustawa wskazuje również, że do lokalu mogą przynależeć części składowe, w postaci pomieszczeń przynależnych, choćby nawet do niego bezpośrednio nie przylegały lub były położone w granicach nieruchomości gruntowej poza budynkiem.

Do złożenia wniosku o wydanie zaświadczenia o samodzielności lokalu, niezbędne jest posiadanie planu – rzutu kondygnacji budynku, z zaznaczonym na nim lokalem i ewentualnymi pomieszczeniami do niego przynależnymi. Z taką dokumentacją, która musi być podpisana przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia geodezyjne, składa się we właściwym miejscowo starostwie powiatowym wniosek o wydanie zaświadczenia. W zależności od regulaminów wewnętrznych poszczególnych urzędów, z reguły do wniosku takiego należy załączyć dodatkowe dokumenty, w szczególności taki, z którego będzie wynikało posiadanie tytułu prawnego do nieruchomości, wypis z rejestru gruntów, czy wyciąg z dokumentacji technicznej.

Posiadając zaświadczenie można ustanowić odrębną własność lokalu, czego dokonuje się na podstawie:

• jednostronnej czynności prawnej właściciela nieruchomości,
• umowy w postaci aktu notarialnego,
• orzeczenia sądu znoszącego współwłasność.

Na podstawie umowy dokonuje się wpisu w księdze wieczystej. W jej treści powinny się znaleźć dane techniczne lokalu, jego rodzaj, położenie, oraz wielkość udziałów, która po podziale przypadnie poszczególnym współwłaścicielom. Można w niej także określić sposób sprawowania zarządu nad nieruchomością.

Ostatnim krokiem jest fizyczne podzielenie nieruchomości, poprzez oddzielenie ścianą działową dwóch niezależnych lokali mieszkalnych. Należy jednak pamiętać, że każdy z lokali musi wypełniać przesłanki ujęte w definicji znajdującej się w ustawie o własności lokali. Jeśli w mieszkaniu jest więc tylko jedna łazienka i jedna kuchnia, faktyczny podział nie będzie możliwy. Podziałowi ulegną wówczas jedynie udziały we współwłasności lokalu.