Samorządy będą mogły sprawdzać sytuację finansową osób korzystających z mieszkań komunalnych. Jeśli ich dochody się zwiększą, wzrośnie również czynsz.

Gminy sprawdzą dochody lokatorów

Lokatorów lokali komunalnych czeka wkrótce prawdziwa rewolucja. Gminy będą bowiem regularni kontrolować ich sytuację finansową. Idea mieszkań komunalnych polega bowiem na pomocy osobom najuboższym, stąd weryfikacja dochodów mieszkańców wydaje się uzasadniona. Podwyżka czynszu zostanie zastosowana po przekroczeniu progu dochodowego, którego wysokość gminy będą indywidualnie określać. Zmiany wejdą w życie na podstawie nowelizacji ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, dnia 21 kwietnia.

Szacuje się, że w mieszkaniach komunalnych żyje obecnie w całym kraju około 3 mln osób. Lokali natomiast jest ponad 868 tysięcy, a większość gmin cały czas boryka się z ich niedoborem. Ich mieszkańcy to nie tylko osoby znajdujące się w trudnej sytuacji finansowej, ale i rodziny, które byłoby stać na wynajem na wolnym rynku. Mieszkania komunalne są bowiem nieraz zajmowane przez kolejne pokolenia lokatorów, którzy niejako „przejęli je” od wynajmujących je pierwotnie rodziców, nie weryfikuje się przy tym wysokości dochodu kolejnych mieszkańców. Wprowadzenie zmian ma zapewnić sprawiedliwsze dysponowanie mieszkaniami znajdującymi się w zasobach gminy, a tym samym skrócić czas oczekiwania na nie przez osoby najbardziej potrzebujące.

Jak przebiegać będzie kontrola dochodów?

Weryfikacja dochodów będzie odbywała się przez gminę w okresach nie krótszych niż 2,5 roku, nie będzie to jednak dotyczyło umów najmu lokali socjalnych. W tym celu organ wyśle do lokatora pisemne żądanie, na które ten będzie musiał w ciągu miesiąca odpowiedzieć, składając deklarację o stanie majątkowym, posiadanych prawach do nieruchomości, a także o wysokości dochodów z trzech ostatnich miesięcy. Jeśli próg dochodowy przekroczy ustaloną przez gminę granicę, wówczas wysokość czynszu zostanie podniesiona. Przy czym maksymalna wysokość czynszu nie będzie mogła przekroczyć w skali roku 8 procent wartości odtworzeniowej lokalu. Brak zgody najemcy na podwyżkę czynszu będzie jednoznaczny z rezygnacją z przysługującego mieszkania komunalnego. Podobnie stanie się, gdy lokator będzie posiadał prawo do jakiejś nieruchomości.

Rozwiązanie przyjęte w nowelizacji z jednej strony wprowadza sprawiedliwie rozwiązanie opłacania wyższego czynszu w przypadku wzrostu dochodów, z drugiej nie powoduje, że osoby które przekroczą próg dochodowy zostaną z mieszkań komunalnych wyrzucone. Biorąc pod uwagę, jaki jest cel udostępniania takich lokali komunalnych, wydaje się to być zmianą bardzo korzystną. Dodatkowo lokatorzy mają wybór – jeśli będą chcieli w mieszkaniu pozostać, opłacany przez nich czynsz będzie wyższy. Dopiero jeśli nie zdecydują się na to, będą zobowiązani mieszkanie opuścić. Zgodnie jednak z analizami, osoby takie będą mogły pozwolić sobie na wynajem mieszkania na warunkach rynkowych, a lokal trafi w ten sposób do rodzin najbardziej potrzebujących.

Rozwiewając wątpliwości co się stanie w przypadku ponownego zmniejszenia dochodów – ustawodawca przewidział taką sytuację. Jeżeli w okresie obowiązywania podwyższonego już czynszu dochody najemcy spadną, może on – nie wcześniej niż po upływie 6 miesięcy od dnia podwyżki – wystąpić o ponowne ustalenie wysokości czynszu stosownie do aktualnie osiąganych dochodów.