W pierwszym kwartale 2023 roku banki po raz pierwszy od blisko dwóch lat zdecydowały się na złagodzenie polityki kredytowej w segmencie kredytów mieszkaniowych. Przyczyniło się to do znacznego wzrostu dostępności kredytów hipotecznych i wzrostu zainteresowania zakup mieszkania. Banki spodziewają się jednak zaostrzenia polityki w II kwartale bieżącego roku.

W pierwszej połowie 2022 roku, po zaostrzeniu przez Komisję Nadzoru Finansowego wymogów dotyczących sposobu liczenia zdolności kredytowej przez banki, większość potencjalnych kredytobiorców dostawała z banków decyzje negatywne. Aby zmniejszyć ryzyko spowodowane rosnącymi stopami procentowymi, banki zostały zobowiązane do użycia dwa razy wyższego bufora bezpieczeństwa niż wcześniej. KNF rekomendował bankom, aby podwyższać oprocentowanie na potrzeby wyliczeń o 5 punktów procentowych.

Stopniowe zaostrzanie polityki kredytowej w przypadku kredytów mieszkaniowych zaczęło się jednak blisko rok wcześniej. Za względu na rosnące stopy procentowe i złe prognozy dotyczące sytuacji polskiej gospodarki banki decydowały się zwiększać wymagania dotyczące zdolności kredytowej. Tym samym z miesiąca na miesiąc spadała kwota kredytu, jaką można było otrzymać z banku przy niezmiennym poziomie dochodów.

Łagodzenie wymogów w pierwszym kwartale 2023 roku

Z opublikowanej przez Narodowy Bank Polski kwartalnej ankiety do przewodniczących komitetów kredytowych wynika, że w I kwartale banki złagodziły kryteria udzielania kredytów mieszkaniowych, ale jednocześnie zaostrzyły niektóre warunki kredytowania. Między innymi zdecydowały się na podwyżkę marży.

Ankietowane banki wskazywały, że do łagodzenia polityki kredytowej skłaniał je spadek popytu na kredyty mieszkaniowe w poprzednich kwartałach oraz obniżenie przez KNF do 2,5 punktu procentowego bufora stosowanego przy wyznaczaniu zdolności kredytowej.

Spodziewane zaostrzenie polityki w drugim kwartale 2023 roku

Z informacji przekazanych przez NBP wynika, że w drugim kwartale 2023 roku banki planują powrót do polityki zaostrzania kryteriów udzielania kredytów mieszkaniowych. Można się więc spodziewać, że o kredyt będzie trudniej. Analitycy nie przewidują jednak aż tak drastycznych zmian, jakie miały miejsce przed rokiem. Według przedstawicieli banków do zaostrzenia polityki kredytowej przyczyniło się przede wszystkim pogorszenie się prognoz dotyczących sytuacji gospodarczej, wzrost udziału kredytów zagrożonych w portfelu kredytów oraz spadek presji konkurencyjnej ze strony innych banków.

Pytane banki są jednak zgodne, że w drugim kwartale należy się spodziewać dalszych wzrostów popytu na kredyty mieszkaniowe. Jest to spowodowane między innymi powrotem do planów zakupowych, których nie udało się zrealizować w zeszłym roku.

Zaostrzanie polityki może być realizowane poprzez podwyższanie marż kredytów hipotecznych, szczególnie z segmentu bardziej ryzykownych. Trudniej może być również o kredyt konsumpcyjny oraz o finansowanie dla przedsiębiorstw.