Współwłasność jest stanem, kiedy prawo własności do jednej rzeczy przysługuje co najmniej dwóm osobom. Może to być prawo w częściach równych lub w formie udziału w prawie. Rozwiązanie takie ma mnóstwo korzyści, jednak często staje się też powodem konfliktów i komplikacji. Szczególnie w sytuacjach, kiedy nieruchomość zostaje zburzona.

Wyburzenie lub rozbiórka lokalu objętego współwłasnością powodują problemy zarówno natury praktycznej, jak i prawnej, ponieważ brak jest szczegółowych przepisów regulujących tę kwestię. Do sytuacji takiej doszło w Szczecinie. W budynku dwurodzinnym, składającym się z dwóch lokali, z których każdy posiadał odrębną własność, doszło do rozbiórki części budynku, w wyniku czego pozostało tylko jedno z mieszkań. Ustalenie kwestii własności było ważne, przede wszystkim z uwagi na konieczność umieszczenia odpowiednich wpisów w księdze wieczystej, które muszą przedstawiać rzeczywisty stan prawny.

Sąd Okręgowy w Szczecinie zajmujący się sprawą, wobec wątpliwości natury prawnej, wystąpił z dwoma zapytaniami do Sądu Najwyższego. Pierwsze z nich dotyczyło wpływu, jaki wyburzenie lokalu stanowiącego odrębną własność będzie miało na związany z tym lokalem udział w nieruchomości wspólnej. Drugie natomiast miało wyjaśnić kwestię, co się dzieje w przypadku wyburzenia jednego z dwóch lokali stanowiących przedmiot odrębnej własności – czy wówczas ustanie prawo odrębnej własności dla lokalu pozostałego?

Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego wygaśnięcie odrębnej własności lokalu na skutek jego zburzenia, skutkuje ustaniem odrębnej własności drugiego lokalu. Udziały w nieruchomości wspólnej, które związane były do tej pory z własności dwóch lokali, zostają natomiast przekształcone w udziały we współwłasności gruntu zabudowanego budynkiem stanowiącym jego część składową i obejmującą jeden lokal.

Jest to więc sytuacja nietypowa, w której nie dochodzi do zniesienia współwłasności udziałów w gruncie, ale do ich przekształcenia.