Nieruchomością lokalową nazywamy nieruchomość oddzieloną od macierzystego mienia nieruchomego, powstałą w celu ustanowienia oddzielnej własności lokalu. Dzieje się to na podstawie ustawy o własności lokali z 24 czerwca 1994 roku. Sama definicja lokalu zawarta jest w art. 2 niniejszej ustawy.

Częścią takiej nieruchomości może zostać również wydzielona część budynku na podstawie art. 46 §1 kodeksu cywilnego.

Nieruchomością lokalową może także zostać np. samodzielny lokal mieszkalny, jednakże powinien on spełniać specjalne warunki samodzielności zatwierdzone przez starostę, który wydaje odpowiedni dokument urzędowy zwany zaświadczeniem o samodzielności lokalu. Wymóg ten regulowany jest również ustawą o własności lokali (art. 2 ust. 3). Sama procedura zmierzająca do otrzymania takiego zaświadczenia opisana jest w art. 217 Kodeksie postępowania administracyjnego:

„Art. 217 §1 Organ administracji publicznej wydaje zaświadczenie na żądanie osoby ubiegającej się o zaświadczenie.
§2 Zaświadczenie wydaje się, jeżeli:

1. urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego wymaga przepis prawa,
2. osoba ubiega się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego.

§3 Zaświadczenie powinno być wydane bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie siedmiu dni.”

Zaświadczenie te wystawiane jest na wniosek zainteresowanego posiadającego interes prawny, czyli uprawnienia do bycia jedną ze stron w procedurze administracyjnej czy sądowej. Starosta, po otrzymaniu takiego wniosku, może rozpatrzyć go pozytywnie i wydać odpowiednie zaświadczenie (tym samym osoba zainteresowana nie ma możliwości odwołania się od otrzymanego zaświadczenia w przypadku braku akceptacji treści) lub rozpatrzyć wniosek negatywnie. W tym drugim przypadku od decyzji przysługuje zażalenia na mocy art. 219 kpa: „Odmowa wydania zaświadczenia bądź zaświadczenia o treści żądanej przez osobę ubiegającą się o nie następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.”
Lokal, aby zostać uznanym samodzielnym, musi spełnić kilka warunków:

• lokal musi zostać oddzielony stałymi ścianami,
• w skład lokalu wchodzi izba lub kilka izb, wszystkie znajdujące się w jednym budynku,
• wszystkie pomieszczenia znajdujące się w lokalu powinny wypełnić wszystkie wymagania stawiane pomieszczeniom, które będą na stałe zamieszkiwane przez ludzi,
• są dwie potrzeby, które to pomieszczenia powinny spełniać: mieszkaniowe i inne niż mieszkaniowe.

Możliwe jest posiadanie przy nieruchomości lokalowej tzw. pomieszczeń przynależnych, zgodnie z art. 2 ust. 4 ustawy o własności lokali: „Do lokalu mogą przynależeć, jako jego części składowe, pomieszczenia, choćby nawet do niego bezpośrednio nie przylegały lub były położone w granicach nieruchomości gruntowej poza budynkiem, w którym wyodrębniono dany lokal, a w szczególności: piwnica, strych, komórka, garaż, zwane dalej “pomieszczeniami przynależnymi””.

Samodzielny lokal jest częścią danej nieruchomości, która zgodnie z art. 3 ww. ustawy jest nieruchomością wspólną.

Lokale mieszkalne należą do najczęściej spotykanych nieruchomości lokalowych, posiadających własne wymagania co do zamieszkania w nich ludzi.

Ustawa o własności lokali nie daje limitów na liczbę lokali, jaką może posiadać jedna osoba.

Rozszerzone pojęcie „lokalu” zawarte jest także w ustawie z 15 grudnia 2000 roku o spółdzielniach mieszkaniowych:

1. „ Lokalem w rozumieniu ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych jest samodzielny lokal mieszkalny, a także lokal o innym przeznaczeniu, o którym mowa w przepisach ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali.
2. Lokalem mieszkalnym w rozumieniu ustawy jest dom mieszkalny. jak również pracownia twórcy przeznaczona do prowadzenia działalności w dziedzinie kultury i sztuki.
3. Domem jednorodzinnym w rozumieniu ustawy jest również samodzielna część domu bliźniaczego lub szeregowego przeznaczona przede wszystkim do zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych. Do domów jednorodzinnych stosuje się przepisy ustawy dotyczące lokali.”